Het mysterieuze entourage-effect
De cannabisplant bevat meer dan 1400 unieke chemische stoffen. Wetenschappers hebben meer dan 100 cannabinoïden, 200 terpenen, veel flavonoïden en verschillende fenolverbindingen geïdentificeerd. Veel van deze stoffen hebben effecten op het menselijk lichaam, en sommige kunnen fundamenteel heilzaam zijn - zoals CBD. Een aantal onderzoeken suggereert dat niet alleen cannabinoïden, maar ook andere stoffen in cannabis van nature met elkaar samenwerken. Ze ontwikkelen elkaars potentieel en versterken elkaars effecten. Deze theorie van synergetische samenwerking wordt het entourage-effect genoemd. Hoe werkt het precies?
Het fenomeen waarbij verschillende stoffen samenwerken om een effect teweeg te brengen dat ze alleen niet zouden kunnen bereiken, staat bekend als het entourage-effect. Zo'n begeleidingseffect is dus meer dan de netto som van de effecten die de stoffen afzonderlijk kunnen hebben. Het is de interactie van de stoffen die het resulterende effect versterkt. Meer specifiek, wanneer stoffen in synergie (van elkaar afhankelijk) werken, kan het effect van de ene verbinding sterker zijn terwijl het effect van de andere wordt verzwakt.
Een stof, bijvoorbeeld CBD, kan effectiever worden wanneer deze wordt gecombineerd met een andere stof (bijvoorbeeld THC). Maar het omgekeerde is ook waar - de ene stof kan sommige effecten van een andere stof verzwakken. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat CBD sommige ongewenste bijwerkingen van THC kan tegengaan, zoals geheugenverlies of angst. Soms kan een inactieve stof zelfs actief worden in combinatie met andere stoffen.
Het entourage-effect is in wezen het gecombineerde effect van verbindingen die in synergie werken. Men denkt dat het ontstaat door interacties tussen individuele cannabinoïden en tussen cannabinoïden en terpenen.
De analogie van een pianist die piano speelt is goed om dit te illustreren. Muziek die alleen door een pianist wordt gespeeld kan op zichzelf al mooi zijn, maar als de muziek door een zanger wordt begeleid, krijgt het een nieuwe dimensie. Hoewel, als de zanger slecht is en te hard zingt, zou de pianist waarschijnlijk beter alleen kunnen spelen. Dus het effect van begeleiding vertaalt zich niet automatisch in een betere ervaring. Maar ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat het luisteren naar een professioneel orkest dat in ritme speelt, begeleid door een koor of een professionele zangeres, een perfecte muzikale ervaring is.
Hoe de interactie tussen CBD en THC werkt
Van de grote groep cannabinoïden die cannabis bevat, zijn cannabidiol (CBD) en tetrahydrocannabinol (THC) ongetwijfeld niet alleen het populairst, maar ook het best bestudeerd. Deze en andere cannabinoïden werken samen met het endocannabinoïde systeem in ons lichaam, dat verantwoordelijk is voor veel belangrijke lichaamsprocessen, vooral voor het behoud van het interne evenwicht.
Het is hun vermogen om zich te binden aan endocannabinoïde receptoren in de hersenen en in het hele centrale zenuwstelsel dat aanleiding geeft tot de potentiële therapeutische effecten van niet alleen CBD en THC, maar ook andere cannabinoïde verbindingen. Maar hoe ziet het eruit als cannabinoïden samenwerken?
Het menselijke endocannabinoïde systeem is ontworpen om te koppelen met endogene cannabinoïden die door het lichaam worden geproduceerd. De verbindingen in cannabis kunnen zich echter net zo effectief binden aan deze receptoren. Een aantal onderzoeken suggereert dat het innemen van CBD en THC samen, plus andere organische verbindingen (terpenen en terpenoïden) in cannabis effectiever is dan het innemen van CBD of THC alleen. Terpenen zijn essentiële oliën met een karakteristieke geur en smaak. De entourage-effect theorie, die door velen wordt gepromoot, stelt dan ook dat de eigenschappen van individuele cannabisproducten vaak worden bepaald door de relatieve concentratie van specifieke terpenen en hun combinatie met cannabinoïden en andere stoffen.
Alle CBD-producten zijn verkrijgbaar in verschillende soorten en maten.
Alle CBD-producten van het zogenaamde full spectrum extract maken gebruik van deze magische mix van stoffen, die waarschijnlijk synergetisch werken. Dit omvat zowel hemp en kokos CBD olie van Hemnia. Ze bevatten het volledige spectrum aan stoffen die van nature in hennep voorkomen: naast CBD zijn er andere cannabinoïden - CBG (cannabigerol), CBN (cannabinol), CBC (cannabichromene), THCA (tetrahydrocannabinolzuur) en de wettelijk toegestane hoeveelheid THC (tetrahydrocannabinol - altijd maximaal 0,3%), evenals een mengsel van natuurlijke terpenen.
Veel mensen die nauw met cannabis werken, geloven dat het entourage-effect het therapeutische nut van zowel CBD als THC enorm kan vergroten, hetzij door hun bekende effecten te versterken, hetzij door hun potentiële therapeutische toepassingen uit te breiden.
Waar komt het escort-effect vandaan?
De theorie van het entourage-effect werd voor het eerst geformuleerd in 1998 door Raphael Mechoulam, een scheikundige aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem - een vernieuwer en toonaangevend pionier op het gebied van cannabisonderzoek. Mechoulam en zijn collega's bestudeerden de molecule 2-arachidonoylglycerol (2-AG), die bindt aan de cannabinoïde receptoren CB1 en CB2 in ons lichaam. Ze toonden aan dat in de milt, hersenen en darmen van muizen, 2-AG meestal samen met twee andere verbindingen (2-linoleoylglycerol en 2-palmitoylglycerol) wordt gevonden. Hoewel deze twee moleculen alleen niet aan CB1 en CB2 konden binden, verbeterden ze wel het vermogen van 2-AG om zich aan receptoren te binden en versterkten ze sommige effecten - zoals pijnverlichting - bij de dieren.
De theorie van 2-AG is dat het de receptoren van CB1 en CB2 versterkt.
De theorie van het entourage-effect stelt dat de bestanddelen in cannabis een groot aantal processen in het lichaam beïnvloeden en, nog belangrijker, dat ze beter samenwerken dan afzonderlijk. Ethan Russo, een neurowetenschapper en voormalig directeur onderzoek en ontwikkeling bij het International Institute for Cannabis and Cannabinoids in Praag, heeft dit concept overgenomen en uitgebreid naar andere chemische stoffen in cannabis. Misschien heeft niemand in het veld meer moeite gedaan om het bestaan van een additief effect te bewijzen dan Russo, die tientallen jaren wetenschappelijk werk en een zoektocht in de wetenschappelijke literatuur heeft gewijd aan het vinden van sporen ervan.
Toen Mechoulam zijn werk publiceerde, realiseerde Russo zich dat de resultaten zijn idee konden ondersteunen dat THC niet het enige bestanddeel van cannabis was met potentiële farmacologische toepassingen. Tientallen jaren lang had hij anekdotes gehoord over cannabissoorten die mensen op verschillende manieren beïnvloedden - de ene zou goed zijn tegen pijn, terwijl een andere de slaap zou kunnen verbeteren. Russo kwam met de stelling dat cannabis andere bestanddelen dan THC bevatte die deze verschillen konden verklaren. Nadat hij meer had geleerd over terpenen, ook wel essentiële oliën genoemd, die uit planten kunnen worden gewonnen (zoals lavendel en pepermunt) en die een geneeskrachtige werking zouden hebben, stelde hij de hypothese op dat deze stoffen de effecten van THC zouden kunnen versterken.
Russo kwam ook met de bewering dat CBD de therapeutische effecten van THC zou kunnen versterken. Als bewijs haalt hij een klinisch onderzoek uit 2010 aan naar de pijnstiller Sativex, die een redelijk uitgebalanceerd mengsel bevatte van THC en CBD geëxtraheerd uit cannabis. Sativex wordt gebruikt voor de behandeling van neuropathische pijn bij mensen met multiple sclerose. Het medicijn is ontwikkeld door GW Pharmaceuticals, een Brits bedrijf waarvoor Russo van 2003 tot 14 hoofd medisch adviseur was.
Het gecontroleerde onderzoek betrof 177 mensen die leden aan kankerpijn en vergeleek drie benaderingen: een groep deelnemers kreeg een placebo, een andere groep kreeg een medicijn met een hoog THC-gehalte en een derde groep kreeg Sativex. De deelnemers werd gevraagd om de mate van pijn die ze hadden te beoordelen tijdens het twee weken durende onderzoek en aan het eind om te bevestigen hoeveel hun pijn was verminderd, als dat al het geval was. Een pijnvermindering van 30% of meer werd als klinisch significant beschouwd. Bijna een derde minder pijn werd gerapporteerd door ongeveer 40% van degenen die met Sativex werden behandeld - bijna twee keer zoveel als degenen die alleen een placebo of THC kregen. Dit verschil werd waargenomen hoewel het THC-gehalte van elk product hetzelfde was, wat alleen maar zou kunnen betekenen dat CBD op de een of andere manier het pijnstillende effect van THC versterkte.
Meer recente onderzoeken en hun bevindingen
Het onderzoek uit 2019, genoemd in het artikel van S. Ratliff op de Cannabis tech website, testte zes veelvoorkomende terpenen alleen en in combinatie. De onderzoekers ontdekten dat de effecten van THC op de cannabinoïde receptoren CB1 en CB2 niet werden veranderd door de toevoeging van de terpenen. Dit betekent echter niet dat het effect van de begeleiding niet bestaat. Het kan heel goed zijn dat de terpenen elders in de hersenen of in het lichaam een interactie aangaan met THC, of op een andere manier dan waar deze studie zich op richtte.
Eén metaanalyse uit 2018 die Russo aanhaalt om het bestaan van een additief effect te ondersteunen, onthulde dat bij het proberen om de incidentie van aanvallen bij epilepsiepatiënten te verminderen, pure CBD-extracten (isolaten) veel minder effectief bleken dan de extracten die een mengsel van cannabinoïden inclusief terpenen bevatten (broad- of full-spectrum extracten). Het onderzoek betrof 670 mensen met therapieresistente epilepsie die CBD-isolaten kregen of alleen CBD-rijke hennep-extracten die een breder spectrum aan stoffen bevatten (die in cannabis zitten). 71% van de mensen die deze extracten kregen, rapporteerde dat ze minder vaak aanvallen hadden. Dit was slechts 46% van degenen die het CBD-isolaat kregen. Degenen die ten minste 50% minder aanvallen ervoeren, waren echter evenredig vertegenwoordigd in beide groepen.
Laten we de terpenen niet vergeten
Russo heeft bewijs verzameld dat suggereert dat terpenen en terpenoïden (aromatische verbindingen) de potentieel voor het verlichten van psychoses en geheugenproblemen die kunnen worden veroorzaakt door THC-gebruik in hoge doses. En deze verbindingen zouden ook de positievere eigenschappen van THC kunnen versterken. Studies suggereren dat het terpeen myrceen de slaap kan verbeteren bij mensen met chronische pijn en dat limoneen kan helpen bij het verlichten van angst. Russo is dus een voorstander van het idee dat het gebruik van terpenen naast CBD en THC de mogelijkheid biedt om medicijnen effectiever aan te passen aan de individuele behoeften van patiënten.
Zo schrijft Adie Wilson-Poe, neurowetenschapper aan het Legacy Research Institute en directeur van Smart Cannabis in Portland, Oregon, dat van sommige terpenen is aangetoond dat ze antioxidant en pijnstillende eigenschappen hebben. Hij geeft echter toe dat er nog geen onderzoek is gericht op het vinden van geschikte combinaties van moleculen voor verschillende ziekteverschijnselen.
We hebben meer onderzoek nodig
Net als het meeste wat we tot nu toe weten over het therapeutische potentieel van cannabis, is het entourage-effect nog steeds een relatief goed onderbouwde theorie. Niet alle onderzoeken hebben echter solide bewijs gevonden om het te ondersteunen. Zowel voorstanders als twijfelaars zijn het erover eens dat er meer onderzoek nodig is, waaronder dubbelblind klinisch onderzoek, om met absolute zekerheid te kunnen bevestigen dat het entourage-effect bestaat. En als dat zo is, moeten we nog begrijpen hoe het precies werkt.
Hoewel die dag nog niet is aangebroken, komt verder onderzoek met redelijk overtuigend bewijs. Daarnaast is er inderdaad een schat aan anekdotisch bewijs - van gebruikers wier ervaringen met medicinale cannabis variëren afhankelijk van de chemische samenstelling van de producten die ze hebben geconsumeerd. Het debat neemt dan ook vaak de vorm aan van een strijd tussen de wetenschappelijke methode en de persoonlijke ervaringen van gebruikers.
Wij zijn ervan overtuigd dat de chemische samenstelling van medicinale cannabis de beste garantie is voor een goede werking van medicinale cannabis.
Wij zijn ervan overtuigd dat de werkzame stoffen in cannabis inderdaad kunnen samenwerken om heilzame effecten te produceren. Misschien gebeurt dat alleen op een manier die met de huidige methoden moeilijk te bepalen is. De tijd zal het leren.
Foto: Shutterstock
Disclaimer:
"Alle informatie op deze website en de informatie die via deze website wordt verstrekt, is alleen bedoeld voor educatieve doeleinden. Geen van de informatie op deze website is bedoeld als vervanging voor een medische diagnose en dergelijke informatie mag niet worden beschouwd als medisch advies of aanbevolen behandeling. Deze website promoot, onderschrijft of bepleit geen legaal of illegaal gebruik van verdovende middelen of psychotrope stoffen of het plegen van andere illegale activiteiten. Zie onze Aansprakelijkheid voor meer informatie."